Có nhiều cách khác nhau để có được sự tiến triển dựa trên một ý tưởng, đó là sự chắt lọc phần chính và dựa vào sự khác biệt. Kiểu tư duy này chỉ ra những khó khăn, nguy hiểm và những hiểm họa tìm tàng của sự việc, giúp bạn tránh những nguy hiểm cho bản thân người khác và cho cả cộng đồng. Trọng tâm mới đó có thể là trở thành nhiệm vụ của kỳ họp tiếp theo.
Để học lối tư duy sáng tạo, đôi khi cần đến cả những ý tưởng mang tính chất khiêu khích, mà những ý tưởng này dường như đi ngược lại với lôgíc. Con người không thích ngồi yên lặng, do đó, ai cũng nỗ lực tìm kiếm sự sáng tạo. Tập đoàn máy tính hàng đầu của Mỹ (IBM) bị cáo buộc tội độc quyền.
Chiếc mũ đỏ trực giác của tôi mách bảo rằng lời đề nghị này sẽ không được chấp nhận. Chúng ta thấy một người đàn ông rơi ra khỏi máy bay, không cần dù mà vẫn sống bởi vì có điều gì đó bất thường. … Chúng ta đã không có được bất kỳ ý tưởng nào về sự gia tăng lượng tiêu thụ thịt cừu.
Những độc giả khó tính có thể nghĩ rằng những nhận xét trên là vớ vẩn và cứ nghe để đấy, mặc kệ anh ta muốn nói gì thì nói. Có thể bạn không phải là một con người toàn năng. Chúng ta cần thoát khỏi những điều đã biết cụ thể và sự thỏa mãn.
Chúng ta không khẳng định rằng Jones vô tội nhưng chúng ta cần tuân theo những thủ tục cần thiết. Nếu chúng ta tuyển công nhân mới, đấy sẽ là cơ hội cho những ai chưa được bố trí chỗ làm. Một khái niệm có liên quan chặt chẽ với chiếc mũ đen tư duy là khái niệm «phù hợp».
Trong cuốn “Lối tư duy mới lạ” và cuốn “Tư duy mới lạ dành cho các nhà quản trị” tôi đã đề cập kỹ đến điều này. Do vậy, khả năng quan toà chết khi đang thụ lý vụ kiện trên là rất lớn. Nếu lợi ích của ý tưởng đủ hấp dẫn xét trong viễn cảnh tốt nhất có thể xảy ra, lúc đó chúng ta xem xét xem khả năng xảy ra viễn cảnh đó như thế nào và nếu giả thuyết xảy ra thì lợi ích có thể sẽ như thế nào.
Với phương thức tư duy "Sáu chiếc mũ", chúng ta cố gắng xem xét sự việc theo từng hướng. Do đó, những người chủ trì, điều khiển cuộc họp đóng bai trò quan trọng trong việc duy trì kỷ luật áp dụng lối tư duy này. Tuy nhiên những suy nghĩ của chúng ta lại quá thận trọng.
Chúng ta hoàn toàn có thể lý giải được tình huống trên: bởi khi những thông tin được đưa ra, chúng sẽ phải được xem xét toàn bộ. Một số ý kiến cho rằng nên có một chiếc mũ thể hiện lối tư duy “phán xét”. Khả năng nhận biết rằng có các sự thay thế và tìm kiếm những sự thay thế này đóng vai trò vô cùng quan trọng trong lối tư duy sáng tạo.
Tôi đã trò chuyện với bốn chuyên gia và tất cả họ đều dự đoán rằng lãi suất sẽ giảm vào dịp cuối năm nay. Nhưng chúng ta cũng nên chuẩn bị sẵn sàng để làm nảy sinh những phương án thay thế chỉ trong khung cấp độ cụ thể mà thôi. Từ sự ngoại lệ, ta không thể đưa ra một kết luận, đơn giản, vì đó chính là những ví dụ ngoại lệ.
Giá trị của hai vật liệu này là như nhau. Những người bằng lòng với kỹ năng tư duy của mình thường là những người tự mãn, luôn cho mình là phải. Mỗi người lựa chọn cho mình một chiếc mũ nhất định.