Cái quá khứ mà bạn nghĩ đến là một dấu vết ký ức, lưu trú trong tâm trí, là một cái Bây giờ trước kia. Có lẽ bạn chưa có khả năng đưa hoạt động tâm trí bất thức hiện rõ thành các ý nghĩ, nhưng nó sẽ luôn luôn được phản ánh trong cơ thể dưới dạng xúc cảm và bạn có thể hiểu rõ xúc cảm này. Nghiên cứu các điểm phức tạp của tâm trí có thể giúp bạn trở thành nhà tâm lý học giỏi giang, nhưng không giúp bạn vượt khỏi sự chi phối của tâm trí được, cũng giống như việc nghiên cứu bệnh điên không đủ giúp bạn tỉnh trí trở lại.
Bằng cách này, các tình huống ách tắc giao thông và xếp hàng chờ đợi đều trở thành khoảng thời gian rất thú vị. Lúc ấy nó sẽ phục vụ cho một cái gì đó còn vĩ đại hơn cả bản thân nó nữa. Trong một tác phẩm của mình, Carl Jung thuật lại cuộc đối thoại của mình với một thủ lĩnh thổ dân Mỹ.
Ngài là một con người sống trước đây hơn hai ngàn năm và đã nhận thức được sự hiện trú linh thiêng, nhận thức được bản tính đích thực của Ngài. Hơn 2500 năm qua, các Phật tử đều thuộc nằm lòng câu: “Sắc tức là không, không tức là Sắc” trong tâm kinh, một trong các kinh điển cổ xưa nối tiếng nhất của Phật giáo. Trách nhiệm của bạn lúc ấy là không tạo thêm đau khổ nữa.
Đôi khi sách có dùng một số các thuật ngữ Kitô giáo hay Phật giáo trích dẫn từ tác phẩm A Course in Miracles hay từ các kinh sách khác, tôi không nhằm so sánh mà nhằm khiến cho bạn lưu ý đến sự thật là về tinh túy luôn chỉ có một giáo lý tâm linh duy nhất, mặc dù nó xuất hiện dưới nhiều hình thức khác biệt nhau. Tự ngã hay cái tôi hư ngụy chính là tâm trí vô hình điều động cuộc sống của bạn khi bạn khi không hiện trú như chủ thể quan sát có ý thức đang chứng kiến mọi việc. Hãy hình dung bản thân bạn là một ý thức bồng bềnh trong cái bao la vô tận của không gian – không trăng sao, không dải thiên hà nào, chỉ có khoảng hư không trống rỗng mà thôi.
Cảm nhận về cơ thể nội tại của bạn thì vô tướng, bao la vô tận, và sâu thẳm khôn dò. Đối với tự ngã, khoảnh khắc hiện tại thật khó lòng hiện hữu. Cho dù mọi thứ có thể sụp đổ và vỡ vụn đi xung quanh mình, bạn sẽ vẫn cảm nhận được sự an bình nội tại thật sâu sắc.
Nó là “bình an của Thượng đế, vượt lên trên tất cả mọi hiểu biết của con người”. Khi tập trung chú ý vào bên trong để cảm nhận cơ thể nội tại, bạn tức thời trở nên tĩnh lặng và hiện trú, bởi vì bạn đang giải thoát ý thức ra khỏi tâm trí. Làm sao chúng ta có thể tỉnh thức đối với tất cả những thứ đó hay từ bỏ chúng đi? Phải mất bao lâu để làm việc đó? Và cho dù chúng ta làm được, sẽ còn sót lại thứ gì?
Chúng ta có thể gọi cái tôi hão huyền này là tự ngã. Gánh nặng thời gian đã tích lũy ngày càng trầm trọng thêm trong tâm trí con người. Rất có thể nó cũng hiệu quả hơn.
Hiện nay dường như có điều gì rất sai trái ở đâu đó trên con đường tiến hóa. Ở mỗi giai đoạn thuộc tiến trình bộc lộ tình hình trục trặc trong các mối quan hệ, người ta đều có cơ hội thoát khỏi trạng thái vô minh. Khi bạn để cho quá khứ hay tương lai che khuất hiện tại, bạn đang tạo ra thời gian tâm lý – chính là chất liệu tạo ra bi kịch, khi nào bạn còn chưa tôn vinh khoảnh khắc hiện tại bằng cách để cho nó diễn ra, bạn đang tạo ra bi kịch.
Nếu bạn nhìn thấy một thiên thần và nhầm lẫn vị ấy với một tượng đá, thì mọi việc phải làm là điều chỉnh thị giác của bạn và nhìn thật gần “tượng đá” ấy, chứ không nhìn bất cứ nơi nào khác. Nếu có thể, bạn cũng buông bỏ mọi hình ảnh về cơ thể vật lý còn lưu lại trong tâm trí mình. Bạn trở nên rất đơn giản, rất chân thật.
Cho nên khi tai ương giáng xuống, hay việc gì đó hóa ra “tệ hại” cùng cực – như bệnh hoạn, tàn phế, tan nhà, mất của, tổn thất địa vị xã hội, tan vỡ mối quan hệ thân thiết, người thân thương chết đi hay đang vật vã đau đớn, hay chính bạn đang ở ngưỡng cửa tử thần – hãy biết rằng tai ương ấy còn có mặt trái nữa, rằng bạn chỉ cách có một bước là gặp chuyện kỳ lạ không thể tin được: đó là sự chuyển hóa toàn triệt biến kim loại căn bản đau khổ thành vàng ròng. Chẳng phải vấn đề là học cách sống chung với chúng chứ không cố gắng tránh né chúng đó sao? Ở Trung Hoa thời xưa, nó được xem là một trong những thành tựu hay đức độ cao quí nhất.